Wąkrota azjatycka (Centella asiatica) to zioło o smukłych łodygach. Z długiej płożącej się łodygi, w jej węzłach wyrastają korzenie i liście. Liście są okrągłe lub owalne o średnicy 1,5-6,5 cm. Wąkrota zasiedla cieplejsze tereny i jest bardzo popularna na obu półkulach. Szczególnie często występuje na bagiennych obszarach Indii, Iranu, Pakistanu i Sri Lanki. Centella stosowana jest w leczeniu ran, oparzeń i wrzodziejące zmian skórnych, jak również zapobiega powstawaniu keloidów i blizn przerostowych. Wyciągi z wąkroty azjatyckiej wykorzystuje się w leczeniu poparzeń drugiego i trzeciego stopnia oraz owrzodzeń skórnych wywołanych przez prątki trądu. Nakładane miejscowo na skórę przyspieszają gojenie, szczególnie w przypadkach trudno gojących się ran pooperacyjnych i po urazach. Dobre efekty uzyskiwano w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy powstałych pod wpływem stresu. Aktywność lecznicza centelli zależy od zawartości frakcji saponin, w tym azjatykozydów i kwasu azjatykowego i madekasowego. Każdy z tych związków stymuluje produkcję ludzkiego kolagenu I, tj. białka zaangażowanego w procesy gojenia ran. Azjatykosydy przyspieszają gojenie się powierzchownych ran po zabiegach chirurgicznych i owrzodzeń poprzez przyspieszenie procesów bliznowacenia. Azjatykosydy stymulują naskórek poprzez aktywowanie komórek warstwy podstawnej i procesów keratynizacji. Miejscowa aplikacja azjakozydów promuje gojenie się raz oraz zwiększa wytrzymałość nowo utworzonej skóry na rozciąganie. Stosowanie ekstraktów z wąkroty azjatyckiej (głównie glikozydy triterpenowe i azjatykozydy) jest cenne w leczeniu blizn przerostowych i keloidów. Zmniejszają włóknienie ran i zapobiegają tworzeniu się nowych blizn. Mechanizm tego działania jest dwojaki: zwiększenie syntezy kolagenu i kwaśnych mukopolisacharydów oraz poprzez wygaszanie fazy zapalnej blizn i keloidów. Azjatykozydy wpływają na tworzenie się blizn poprzez aktywowanie miofibroblastów i niedojrzałego włókna kolagenowego. W żylakach kończyn dolnych centella działa korzystnie poprzez zmniejszenie zmian zapalnych i przyspieszenie procesów gojenia. Dzięki temu pacjenci obserwują zmniejszenie obrzęków kończyn dolnych oraz widocznie zmniejsza rozdęte żylne naczynia krwionośne. W dermatologicznych preparatach leczących zmiany skórne stosuje się 1-2% maść z ekstraktem z wąkroty azjatyckiej. |